Her yılın bahar ve güz dönemlerinde Avrupa çapında halkın AB’ye ve Avrupa çapında ortak olarak paylaşılanlara ilişkin görüşlerini ölçmek için oluşturulan Eurobarometer anketlerinin 82. si Aralık ayında yapıldı. AB üyesi ülkeler ve aday ülkeler de dahil olmak üzere toplam 32.600 kişi ile gerçekleştirilen kamuoyu anketlerinin Türkiye ayağı AB- Türkiye ilişkilerinin geleceği için pek de olumlu bir atmosferin olmadığını söylüyor. 82. Eurobarometre kamuoyu araştırmasına göre, Türkiye’de AB üyeliğini destekleyenlerin oranı %28’e kadar geriledi. Bu oran 6 ay önce yapılan bir önceki ankette %38 seviyesinde idi. Diğer yandan yine aynı anket içerisinde “Her yönüyle baktığınızda ülkenizin AB üyeliğinden faydalanacağını düşünüyor musunuz?” sorusuna % 36 “evet”, % 54 “hayır” cevabını vererek AB üyeliğine ilişkin gönülsüzlüğünü göstermiş oldu.

Türkiye’nin AB üyeliğine yönelik olarak geliştirdiği olumsuz tavır aslında yeni bir gelişme değil. Nitekim geçen 10 yıllık sürede düzenlenen Eurobarometer araştırmaları Türk halkının kademeli olarak AB’ye ilişkin görüşlerini olumludan olumsuza doğru yönelttiğini gösteriyor. Bir örnekle açıklamak gerekirse bundan tam 10 sene önceki 2004 yılı araştırmasında AB üyeliğinin iyi bir şey olacağını düşünenlerin oranı %62 iken son araştırmada aynı oran %28 düzeyinde. Türk halkında AB üyeliğine ilişkin olumsuz görüşün 6 aylık süre zarfında bu denli radikal bir şekilde (%10’luk düşüş) değişmesinin ardında ise genel anlamda 2 neden sıralamak mümkün. Bunlardan birincisi son günlerde başta Cumhurbaşkanı olmak üzere siyasi iradenin AB üyeliği konusunda yaptığı sert çıkışlardan kamuoyunun etkilenmesi olarak gösterilebilir. Dolayısıyla bu ani düşüşün güncel olayların ve siyasi atmosferin yönüne göre bir sonraki anket döneminde değişmesi oldukça muhtemel. İkinci neden ise aslında Eurobarometer araştırmasının kendisince veriliyor bize. Yani açıklamak istediğim husus, AB üyelerinin kendileri de hali hazırda Birliğin geleceğine yönelik kararsızlık ve Avrupa’ya özgü temel sorunlara yönelik kaygı durumu içinde oldukları ve bu durumun Türk halkının sergilediği “uzun dönemli gönülsüzlüğün” çıkış noktasını oluşturması. 82 numaralı Eurobarometer anketinde ilk defa güven aralığının gözle görülür bir şekilde arttığı gözlenmektedir. Buna göre 2007 yılından beri yapılan anketlerden bu yana ulusal siyasi kurumlar ve AB’ye güvenin 6 puan yükseldiği tespit ediliyor. Fakat diğer yandan AB’nin geleceği ile ilgili genel pozitif eğilim sadece %56 ve bu oran 2014’ün başından bu yana aynı kalmaya devam etmiş. Yani bu da AB vatandaşlarının yaklaşık olarak yarısının Birliğin gelecekte var olacağına ilişkin güven duyduğunu gösteriyor. Bu noktada AB’deki genel eğilimin ancak 2013 yılıyla pozitife geçebildiğini de belirtmek gerekiyor. 2014 güz anketinde özellikle İngiltere, Fransa ve İtalya gibi eski ve güçlü üye ülkelerde AB’nin geleceğine ilişkin çıkan oylama sonuçlarının %50 ve altında olması da önemli bir gösterge niteliğinde.

Ankette AB vatandaşlarının temel kaygıları sırasıyla istihdam, ekonomik durum ve göç olarak sıralanmış, dolayısıyla söz konusu kaygılar bir önceki dönemin kaygılarını tekrarlamış. Bu aşamada ekonomik krizin özellikle işsizliğe etkilerini artıracağına yönelik görüşler özellikle Almanya, Fransa ve Belçika’daki ülkelerin vatandaşları tarafından dile getirilmiş. Avrupa’nın ekonomik durumu önümüzdeki aylarda nasıl olacak sorusuna verilen “olumsuz gelişmeler olacak” cevabı ise AB düzeyinde bir önceki dönem araştırmasına oranla 6 puan artmış durumda. Tüm bu verilerin genel değerlendirmesi ise özellikle Avrupa çapında yaşanan işsizlik sorununun devam etmesine bağlı olarak kriz beklentileri yoğun ve bu anlamda nispeten karamsar Avrupa halkının başta Türkiye halkı olmak üzere diğer aday ülkeleri de gönülsüzlüğe yön verecek şekilde etkilemesidir.

*Bu yazı vesilesiyle tüm okuyucularımıza 2015’de iyi bir yıl geçirmelerini dilerim. 

Pelin SÖNMEZ