VATAN – Tiryakiyi sağmak
Hükümet’in harıl harıl kaynak aradığı şu günlerde, Ekonomistler Platformu” da ilginç bir kaynak projesi öneriyor: Platformun Koordinasyon Ekibi tarafından hazırlanan ve “Dumandan Üretime” adını taşıyan araştırmaya göre, sigaradan alınan vergide yapılacak esaslı bir artış büyük miktarda ek kaynak sağlayabilecek
Hükümet’in harıl harıl kaynak aradığı şu günlerde, Ekonomistler Platformu” da ilginç bir kaynak projesi öneriyor: Platformun Koordinasyon Ekibi tarafından hazırlanan ve “Dumandan Üretime” adını taşıyan araştırmaya göre, sigaradan alınan vergide yapılacak esaslı bir artış büyük miktarda ek kaynak sağlayabilecek.
Ek verginin getirisi
Araştırmada sigara paketinin fiyat esnekliğine bağlı olarak iki farklı hesap yapılıyor. İktisatçı olmayan okurlar için fiyat esnekliği kavramını kısaca açıklamak gerekebilir. Herhangi bir ürünün talebinin fiyat esnekliği bire eşitse, bu ürünün fiyatında meydana gelen bir artış, satın alınan miktarını da aynı oranda azalacağından, satış geliri değişmez. Esneklik birden küçük ise, talep miktarı fiyat artışına kıyasla daha az azalacağından, toplam satış geliri artar.
Dünya’da yapılan araştırmalar sigaranın fiyat esnekliğinin oldukça düşük olduğunu gösteriyor. Tahminler .2 ile .5 arasında değişiyor. Türkiye için geçerli esneklik rakamının bu iki uç arasında bir yerde olduğu kabul edilebilir. Ülkemizde halen yılda 6.5 milyar paket sigara tüketildiği tahmin ediliyor. Sigara paketinden alınan vergi oranı yüzde 70’e çıkarıldığında, paketin fiyatı da yüzde 50 zamlanmış olacak. Bu fiyat artışı düşük esneklik (0.2) varsayımında tüketimi 6.5 milyar paketten 5.8 milyara düşürürken, vergi gelirini de 4.2 katrilyon artırıyor. Nispeten yüksek esneklik (0.5) varsayımında ise ek vergi geliri 2.2 katrilyon olarak hesaplanıyor.
Ek verginin faturası
Buraya kadar hesapta bir sorun görünmüyor. Kaynak da küçümsenecek gibi değil; Vergi barışından beklenen gelir kadar yüksek. Sigara üreticilerinin projeden hiç hoşlanmayacağı açık. Ama onları hoşnut etmek zorunda değiliz. Buna karşılık, ne yazık ki sayıları bir hayli kabarık olan tiryakilerin “yeter artık” diyerek isyan etmeleri beklenebilir. Araştırmada kriz yılları olan 1994 ve 2001 yıllarında sigara tüketiminin sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 12 oranında arttığı saptanmış. Şu günlerde burnundan soluyan vatandaşın dumanı üflemeye hız verdiğini tahmin edebiliriz.
Araştırmacılar Türkiye’de kaliteli sigara paketinin ortalama 2.500.000 TL’ye satıldığını belirtiyorlar. Oysa Avrupa’da bir paket sigara, daha yüksek oranda vergilendiğinden, yaklaşık 5.700.000 TL’ye satılıyor. Bu büyük fiyat farkına dayanarak bizde de sigaranın daha çok zam kaldırabileceği savunuluyor.
Ancak önemli bir ayrıntı gözlerden kaçmış. Avrupa’da satın alma gücü itibariyle ortalama gelir bizimkinin en az dört katı. Demek ki bizim tiryakiler, dumanı tüttürmek için Avrupalı muadillerine kıyasla iki kat daha fazla harcama yapıyorlar. Büyük vergi artışının neden olacağı yüzde 50 zam tüketimi en iyi ihtimalle yüzde 25 oranında düşüreceğine göre, tiryakiler sigaraya daha fazla, diğer mal ve hizmetlere de daha az harcayacaklar demektir. Toplam özel talep, sigaranın hane halklarının bütçelerindeki paya bağlı olarak düşecektir. Rakamlar sigaranın milli gelirde yaklaşık yüzde 5 paya sahip olduğunu gösteriyor. Toplam talep bu durumda en az yüzde 1 oranında azalabilir. Vergi gelirlerini ve büyümeyi düşürücü yan etkiler de dikkate alınmak zorunda.
Amacım projeye karşı çıkmak değil. Hükümet tiryakilerin hışmını göze alabilirse, sigara zammı ile dikkate değer ölçüde kaynak yaratabilir. Ancak, vergileri her artırdığınızda, artışın etkilerini de çok yönlü hesaplamak gerektiğini unutmayalım.
Türkiye’nin son dakika haber sitesi.Rüya tabirleri hakkında tüm bilgileri bulabilirsiniz.Türkiye’nin en iyi sağlık ve diyet haberleri sitesi.Ereksiyon ilacı maxman ürünleri resmi satış sitesi.